Nền kinh tế chia sẻ ‘bầm dập’ vì Covid-19

“Điệp khúc” thua lỗ của Uber, Lyft

Đại dịch Covid-19 đang tàn phá nền kinh tế chia sẻ khi hầu hết các công ty giá trị nhất đại diện cho nền kinh tế này chứng kiến nhu cầu của người tiêu dùng gần như biến mất dù trước đó chưa lâu, họ bước vào năm 2020 với tràn trề hy vọng sẽ sớm có lợi nhuận.

Báo cáo kết quả kinh doanh quí 1 trong tuần qua, hai hãng xe hàng đầu của Mỹ, Uber và Lyft, ghi nhận mức thiệt hại tài chính khổng lồ do tác động của đại dịch. Cả hai công ty này cho biết, hoạt động kinh doanh mảng gọi xe của họ gần như sụp đổ trong tháng 3 khi các lệnh yêu cầu người dân ở nhà được áp dụng khắp châu Âu và nước Mỹ.

Trong cuộc họp báo về kết quả kinh doanh quí 1 hôm 6-5, các lãnh đạo của Lyft cho biết lượt khách sử dụng dịch vụ gọi xe của hãng giảm gần 80% vào cuối tháng 3 và tiếp tục giảm 75% cho đến giữa tháng 4. Bước sang tháng 5, số lượt khách vẫn đang giảm 70%.

Nếu khách tiếp tục ở tỷ lệ này, Lyft dự báo sẽ lỗ gần 360 triệu đô la Mỹ trong quí 2, cao gấp nhiều lần so với mức lỗ 97,4 triệu đô la trong quí 1.

“Đây là những sự thật khó nuốt mà chúng tôi đang đối mặt”, Logan Green, Giám đốc điều hành Lyft, nói.

Lyft đã phải sa thải 17% nhân sự vào cuối tháng 4. Ban lãnh đạo của công ty gọi xe này chấp nhận giảm 30% lương, trong khi đó, nhân viên bị cắt giảm 10% lương.

Hôm 7-5, Uber thông báo doanh thu trong quí 1 đạt 3,54 tỉ đô la, tăng 14% so với cùng kỳ năm ngoái nhưng mức lỗ lại phình to lên mức 2,94 tỉ đô la, tăng 190%. Phần lớn mức lỗ này do giá trị các khoản đầu tư của Uber ở các công ty gọi xe khác như Grab (Singapore) và Didi Chuxing (Trung Quốc) giảm mạnh do tác động của dịch Covid-19.

Uber thông báo sa thải 3.700 nhân sự, tương đương 14% tổng nhân sự của công ty này đồng thời giảm chi phí tiếp thị, hoãn chi tiêu đầu tư.

Dara Khosrowshahi, Giám đốc điều hành Uber, cho biết các biện pháp này sẽ giúp Uber cắt giảm 1 tỉ đô la chi phí cố định. Ông tự nguyện không nhận lương đến hết năm nay. Trong thư gửi cho nhân viên trong tuần qua, ông cho biết Uber sẽ tìm cách cắt giảm chi phí và có thể sa thải thêm lao động trong hai tuần tới.

Các nhà phân tích tài chính dự báo Uber, Lyft và Airbnb sẽ bắt đầu hồi phục khi người tiêu dùng đi làm trở lại. Cả hai công ty này đang nắm rất nhiều tiền mặt. Uber còn 9 tỉ đô la và con số này ở Lyft là hơn 2 tỉ đô la.

Dù Uber và Lyft cho rằng họ đang cung cấp cho người tiêu dùng một phương thức đi lại tiện lợi hơn phương tiện giao thông công cộng nhưng một số nhà phân tích lo ngại, người dân Mỹ sẽ trở lại dùng xe cá nhân, thay vì đi trên xe người khác, đối mặt rủi ro bị lây Covid-19.

Airbnb sa thải 25% nhân sự

Cơn bĩ cực của nền kinh tế chia sẻ vượt ra bên ngoài lĩnh vực gọi xe. Nền tảng đặt phòng trực tuyến Airbnb, được giới đầu tư định giá 31 tỉ đô la, có kế hoạch chào bán cổ phần lần đầu ra công chúng (IPO) trong năm nay. Nhưng hoạt động kinh doanh của công ty này bị dịch Covid-19 tàn phá.

Trong hai tháng đầu năm nay, lượng khách đặt phòng của Airbnb giảm sâu ở các thành phố lớn trên thế giới gồm Bắc Kinh, Seoul, Rome, Milan. Tại Mỹ, từ ngày 3-2 đến ngày 13-4, lượng đơn đặt phòng trên Airbnb giảm 53%, theo Công ty phân tích dữ liệu đặt phòng trực tuyến AirDNA.

Hôm 5-5, Airbnb cho biết đã cắt giảm chi phí, huy động thêm vốn khẩn cấp và sa thải 1.900 nhân viên, tương đương 25% tổng nhân sự trên toàn thế giới. Công ty này cũng hạ dự báo doanh thu trong năm nay về hơn một nửa so với mức năm ngoái.

Trong thư gửi cho nhân viên, Brain Chesky, Giám đốc điều hàng Airbnb, viết: “Dù chúng ta biết hoạt động kinh doanh của Airbnb rồi sẽ hồi phục hoàn toàn, những thay đổi mà công ty đang trải qua không phải là tạm thời hoặc chỉ tồn tại trong thời gian ngắn”. Nhưng ông thừa nhận ông không biết khi nào ngành du lịch phục hồi.

Airbnb đối mặt với một thách thức lớn sắp tới, đó là làm thế nào để các chủ nhà cho thuê phòng trên Airbnb sắp xếp các biện pháp an toàn để giúp khách phòng tránh Covid-19.

Để tạo sự an tâm cho khách lưu trú, gần đây, Airbnb thông báo áp dụng các tiêu chuẩn vệ sinh mới ở các phòng cho thuê trong tháng 4. Theo đó, khách có thể lựa chọn phòng thuê phải trống trong 24 hoặc 72 giờ trước khi họ nhận phòng.

Airbnb từ chối bình luận về việc liệu Covid-19 có ảnh hưởng đến kế hoạch IPO trong năm hay không. Giới phân tích cho rằng với triển vọng kinh doanh ảm đạm, Airbnb có thể gác lại kế hoạch này. Ngay cả trước dịch, tình hình kinh doanh của Airbnb đã gặp khó. Công ty này thua lỗ 276,3 triệu đô la trong quí 4-2019, tăng gần gấp đôi so với cùng kỳ năm trước đó.

Tương lai bất ổn

Cả ba công ty Uber, Lyft và Airbnb được thành lập dựa trên ý tưởng họ phải nhanh chóng lớn mạnh bằng cách “đốt tiền” đầu tư mở rộng thị phần và lợi nhuận sẽ đến sau đó.

Trong năm qua, giới đầu tư bắt đầu mất kiên nhẫn khi chứng kiến mức lỗ của Uber, Lyft và Airbnb ngày càng phình to, nên họ gây áp lực buộc ban lãnh đạo của những công ty đại diện cho nền kinh tế sẽ này, phải đặt ra lộ trình đạt lợi nhuận nhanh chóng.

Nhưng giờ đây, Uber, Lyft và Airbnb đối mặt với tương lai bất ổn do các tác động được dự báo còn kéo dài của dịch Covid-19 và triển vọng lợi nhuận của họ lại trở nên xa vời. Hồi đầu năm nay, Uber đặt mục có lợi nhuận trước thuế, lãi vay và khấu hao (EBITDA) vào quí 4-2020. Nhưng hôm 7-5, Giám đốc Tài chính Uber, Nelson Chai, cho biết dời mục tiêu lợi nhuận sang năm 2021.

Ngay cả khi người dân trở lại công sở và bắt đầu đi du lịch, đại dịch Covid-19 có thể thay đổi thói quen của họ trong nhiều năm tới. Daniel Ives, Giám đốc bộ phận nghiên cứu cổ phiếu của Công ty đầu tư và dịch vụ tài chính Wedbush Securities, dự báo 30% doanh thu của nền kinh tế chia sẻ có thể biến mất trong 1-2 năm tới và một phần trong số đó có thể “một đi không trở lại”.

Ông nói: “Dựa vào phân tích của chúng tôi về nền kinh tế chia sẻ và miếng bánh tổng thể về người tiêu dùng thì thật không may, một phần miếng bánh đó sẽ mất mát ở ngành kinh doanh gọi xe hay cho thuê phòng lưu trú của Airbnb trừ phi vắc-xin phòng ngừa Covid-19 xuất hiện”.

Theo các nhà phân tích tài chính, không có nhiều hy vọng cho tình hình kinh doanh của Uber, Lyft và Airbnb trong quí 2. Daniel Ives dự báo doanh thu của Uber trong quí này sẽ sụt giảm 69% và con số này ở Lyft là 66%.

Theo TBKTSG