Smartphone thay thế máy tính: Lắm cơ hội nhưng còn nhiều hạn chế

Smartphone – phương tiện kết nối Internet cho người thu nhập thấp

Khi Erick Huerta lớn lên tại Los Angeles, gia đình cậu không thể đủ tiền mua một chiếc máy tính. Mẹ Huerta bán bánh ngô trong một quầy hàng nhỏ, còn bố cậu làm tài xế taxi. Đối với Huerta và ba đứa em gái, việc không có máy tính không mấy quan trọng, so với nỗi lo bố mẹ không thể trả đủ tiền thuê nhà vào cuối tháng.

Nhưng khi lên học Đại học, Huerta nhận ra mình cần được truy cập Internet thường xuyên để tiếp cận các môn học. Huerta dành hết khoản học bổng 250 USD để mua loại thiết bị công nghệ phù hợp túi tiền nhất: một chiếc smartphone.

Huerta chia sẻ thuê bao mạng không dây với bạn cùng phòng và dùng smartphone cho hầu hết mọi công việc, từ kiểm tra email, ghi chép, cho tới soạn thảo tài liệu nghiên cứu.

Nỗ lực sử dụng smartphone để thay thế máy tính hoàn chỉnh là một xu thế tất yếu để xóa khoảng cách số. Tại Crenshaw High School, một trường công lập có sinh viên chủ yếu là người Mỹ gốc Phi tại Los Angeles, truy cập web từ smartphone là cách chủ yếu để tiếp cận nội dung học tập.

Ví dụ, sinh viên Isaiah Marshall thường coi smartphone là phương tiện duy nhất để hoàn thành các bài tập về nhà. Anh không có máy tính hoặc kết nối Internet tại gia đình. Nhà trường cũng có máy tính, nhưng dường như lúc nào cũng không đủ cho tất cả sinh viên sử dụng, một số máy thì lại quá cũ. Vì thế, Marshall thường ngồi tại bàn trong thư viện và dùng điện thoại truy cập mạng Wi-Fi.

Theo khảo sát của Trung tâm Nghiên cứu Pew, ngày càng có nhiều người Mỹ thu nhập thấp lấy smartphone làm công cụ chính để tiếp cận Internet. Hiệp hội Internet và Viễn thông di động của Mỹ (CTIA – Cellular Telecommunications and Internet Association) tuyên bố trên website của mình như sau: “Vì giá thành tương đối rẻ và tính dễ sử dụng, thiết bị cầm tay có thể giúp cải thiện đời sống kỹ thuật số của cộng đồng những người thu nhập thấp”.

Theo các chuyên gia, nhân tố chính đứng sau xu hướng này là rào cản về tài chính. Trong khi một số người không đủ tiền để mua laptop hoặc máy tính để bàn, smartphone thường được cung cấp miễn phí hoặc giảm giá kèm theo hợp đồng với các nhà mạng không dây.

Một vài nhà cung cấp mạng không dây của Mỹ, bao gồm MetroPCS và Cricket Wireless, cung cấp các gói cước trả trước không cần hợp đồng. Khách hàng sử dụng các gói cước này có thể gọi điện, nhắn tin và duyệt web không giới hạn chỉ với 40 USD/tháng.

S. Craig Watkins, giáo sư chuyên nghiên cứu thói quen dùng đồ công nghệ của thanh thiếu niên cho hay, trong quá trình đi khảo sát ông nhận thấy có rất nhiều cửa hàng điện thoại di động tại các khu phố của người Mỹ gốc Phi.

Ông nói: “Cứ 4 hoặc 5 cửa hàng thì lại có một chỗ bán điện thoại di động. Nhưng tôi không thấy nơi nào bán máy tính. Điều này nhấn mạnh một thực tế thị trường: các nhà mạng di động đã xác định cộng đồng Mỹ gốc Phi là đối tượng khách hàng chính mà sản phẩm cua họ hướng đến”.

Theo dự án nghiên cứu về Internet và đời sống của người dân Mỹ của Trung tâm nghiên cứu Pew (The Pew Internet & American Life Project), từ năm 2007 tới năm 2009, lượt truy cập web từ thiết bị di động của người Mỹ nói chung tăng 73%, trong khi tỷ lệ sử dụng của người Mỹ gốc Phi tăng có tốc độ tăng gần gấp đôi: 141%.

Kết nối Internet qua smartphone, người nghèo vẫn tụt hậu

Theo mô tả của Erick Huerta, việc sử dụng smartphone cho công việc học tập đôi khi rất rắc rối. Sau hàng giờ soạn thảo văn bản trên màn hình nhỏ của smartphone, các ngón tay trái của Huerta bị đau và tê. Việc đăng ký lớp học, tìm kiếm học bổng và nộp đơn xin việc thường yêu cầu phải ghé thăm các website, nhưng nội dung website trở nên rất khó đọc trên màn hình điện thoại nhỏ.

Ashley Street, một bà mẹ đơn thân 23 tuổi sống tại Philadelphia cho biết, cô đã thấu hiểu cả những thuận lợi và bất tiện khi phụ thuộc vào smartphone. Khi Ashley Street là một người vô gia cư và phải ngủ qua đêm trong công viên, cô đã dùng điện thoại để tìm một nơi trú ẩn. Khi bị mất việc tại một cửa hàng McDonald, cô có thể nộp đơn xin việc làm mới bằng cách truy cập website trên điện thoại.

Nhưng mới đây, Street đã rất chật vật khi dùng điện thoại để điền vào đơn xin trợ cấp sinh viên để cô có thể theo học bộ môn ẩm thực. Đó là vì khi lá đơn sắp hoàn tất, kết nối mạng không dây của điện thoại bị gián đoạn, toàn bộ thông tin đã điền biến mất khỏi màn hình. Street kể lại: “Tôi đã phải làm đi làm lại rất nhiều lần, tôi thực sự chỉ muốn khóc”.

Sự thất vọng mà Huerta và Street gặp phải đã chứng minh việc dùng smartphone thay thế máy tính chưa thể thu hẹp hiệu quả khoảng cách số. Về cơ bản, smartphone chỉ có thể đưa người dân tiếp cận một môi trường kỹ thuật số và tại đó họ không thể khai thác đầy đủ bằng người dùng máy tính.

Ngành công nghiệp viễn thông di động miêu tả smartphone là một lực lượng tiến bộ đã cung cấp truy cập Web cho cộng đồng người có hoàn cảnh khó khăn. Có nhiều dữ liệu cho thấy người Mỹ gốc Phi và châu Mỹ la tinh sở hữu nhiều smartphone hơn người da trắng. Tuy nhiên, Huerta và nhiều người khác nhanh chóng khám phá ra rằng: thiết bị di động chỉ hỗ trợ trình duyệt web phiên bản rút gọn, kết nối mạng chậm hơn và thiếu ổn định so với kết nối hữu tuyến.

Bà Susan Crawford, giáo sư thuộc Harvard’s Kennedy School of Government cho biết: kết nối Internet qua smartphone “thậm chí còn không đủ băng thông để thực hiện hội nghị truyền hình cho hoạt động giáo dục hoặc hỗ trợ y tế từ xa”.

Ngoài ra, nếu chỉ sử dụng Internet trên điện thoại, người dùng có thể phải gánh chịu cước phí cao hơn nhiều mỗi tháng, Amalia Deloney, Phó Giám đốc trung tâm Center for Media Justice, một tổ chức phi lợi nhuận làm việc về chính sách truyền thông cho cộng đồng dân tộc thiểu số và người thu nhập thấp nhận xét.

Ông Deloney cho biết thêm, nhiều tổ chức viện trợ không có phiên bản website dành cho điện thoại di động, điều này khiến những người chỉ dùng smartphone khó tiếp cận thông tin. Theo kết quả thống kê từ hãng nghiên cứu Potentialpark Communications, chỉ 1/4 các công ty Mỹ có phiên bản website để truy cập trên thiết bị di động. Amalia Deloney rút ra kết luận rằng:   “Smartphone không nên được coi là thay thế hoàn toàn cho máy tính và truy cập băng thông rộng, dưới bất kỳ hình thức hoặc cách thức nào”.

Trong nhiều năm, các chuyên gia chính sách và các nhà hoạt động cộng đồng luôn tìm cách phổ cập công nghệ cho những người khó khăn nhất về kinh tế. Rất nhiều sáng kiến được đưa ra nhằm mục đích cung cấp cho mỗi người dân Mỹ cơ hội ngang nhau để sử dụng máy tính và Internet, những người thu nhập thấp và dân tộc thiểu số vẫn bị tụt hậu.

Theo số liệu của Bộ Thương mại Mỹ, khoảng 3/4 các hộ gia đình da trắng có Internet băng thông rộng tại nhà, so với chỉ hơn một nửa các hộ gia đình da đen và Mỹ La tinh. Dưới một nửa số hộ gia đình Mỹ với thu nhập dưới 25.000 USD/năm có kết nối băng thông rộng tại nhà, so với 93% các hộ gia đình có thu nhập từ 100.000 USD/ năm trở lên.

Theo dự án nghiên cứu về Internet và đời sống của người dân Mỹ của Trung tâm nghiên cứu Pew, 49% người da đen và Mỹ La tinh có smartphone, so với 45% người da trắng; khoảng 40% những người sống trong hộ gia đình có thu nhập dưới 30.000 USD/năm nói rằng họ truy cập Internet thông qua điện thoại, so với chỉ 17% số người có thu nhập trên 50.000 USD.

S. Craig Watkins, giáo sư nghiên cứu về thói quen sử dụng đồ công nghệ của thanh thiếu niên, cho rằng: “Chỉ riêng điện thoại di động chưa thể giúp con người phát triển những kỹ năng máy tính cần thiết để thành công trong thế kỷ 21”.

Theo ICT News