Samsung khiến thế giới phải nghiêng mình kính nể như thế nào?

Người sáng lập ra các chaebol (tập đoàn lớn) của Hàn Quốc đầy tham vọng. Hãy nhìn vào tên họ chọn cho tập đoàn của mình: Daewoo (Vũ trụ rộng lớn), Hyundai (Kỷ nguyên hiện đại) và Samsung (3 ngôi sao sáng) với ngụ ý công việc kinh doanh sẽ có quy mô lớn và bền vững.

Câu chuyện về Samsung bắt đầu vào năm 1938, Samsung khi đó sản xuất và kinh doanh mì. Nhanh chóng, Samsung phát triển thành hệ thống bao gồm 83 công ty đóng góp 13% vào xuất khẩu Hàn Quốc. Chiến tranh Triều Tiên kết thúc, Samsung bổ sung thêm ngành dệt vào những năm 1950 và cuối cùng tham gia vào lĩnh vực điện tử tiêu dùng cuối thập niên 1960.

Năm 1983, Samsung sản xuất chip điện tử đầu tiên. Samsung sản xuất nhiều tivi hơn bất kỳ công ty nào khác và có thể nhanh chóng thay thế Nokia trong vai trò hãng sản xuất điện thoại di động lớn nhất thế giới.

Ai cũng muốn tìm hiểu bí quyết thành công của Samsung. Trung Quốc cử đại diện đến nghiên cứu xem Samsung làm gì, cũng giống như chính phủ nước này đã gửi đoàn đến chính phủ Singapore để học hỏi. Samsung có thể coi như mô hình tư bản mới của châu Á. Samsung bỏ qua lối suy nghĩ thông thường của phương Tây.

Samsung phát triển và thành công trên nhiều lĩnh vực không hề liên quan, từ sản xuất chip cho đến bảo hiểm. Cơ chế quản lý theo kiểu tập đoàn gia đình, phân cấp rõ ràng đề cao việc mở rộng thị phần hơn lợi nhuận có một cấu trúc khá phức tạp. Tuy nhiên Samsung cực kỳ sáng tạo. Samsung giờ đã vượt qua nhiều công ty Nhật mà tập đoàn từng dè bỉu như Sony. Samsung đã trở thành phiên bản General Electric của châu Á.

Ngày sau, Samsung sẽ trở thành GE hay Daewoo?

Có quá nhiều điều để ngưỡng mộ Samsung. Samsung đầy kiên nhẫn: quản lý của Samsung quan tâm đến tăng trưởng dài hạn hơn lợi nhuận ngắn hạn. Samsung biết cách khuyến khích nhân viên. Họ luôn biết cách suy nghĩ một cách có chiến lược: họ biết nhận diện thị trường nào sẽ phát triển và kỳ vọng vào nó.

Samsung cực thành công khi đặt cược vào tương lai phát triển của chip DRAM, màn hình tinh thể lỏng và điện thoại di động, Trong thập kỷ tới, Samsung lại muốn “đánh bạc”: Samsung muốn đầu tư 20 tỷ USD vào 5 lĩnh vực mà tập đoàn mới chỉ là “tân binh” bao gồm năng lượng mặt trời, bóng đèn LED tiết kiệm năng lượng, thiết bị y tế, thuốc và pin cho ô tô chạy điện. Dù nhóm ngành này chẳng liên quan đến nhau nhưng Samsung cho rằng nó có 2 điểm chung.

Thứ nhất, nó sẽ tăng trưởng nhanh nhờ quy định môi trường ngày một khắt khe (năng lượng mặt trời, bóng đèn LED và ô tô điện) hoặc khai phá nhu cầu tại thị trường các nước mới nổi (thiết bị y tế và dược phẩm).

Ngoài ra, cả 5 lĩnh vực này sẽ được hưởng nguồn tín dụng giá rẻ cho phép sản xuất trên quy mô lớn với chi phí thấp. Đến năm 2020, Samsung dám dự báo sẽ thu được 50 tỷ USD doanh thu từ nhóm lĩnh vực mới này còn Samsung Electronics sẽ có doanh thu toàn cầu 400 tỷ USD.

Cũng dễ hiểu tại sao Trung Quốc thích mô hình của các “chaebol”. Các tập đoàn công nghiệp hàng đầu của Hàn Quốc ban đầu thịnh vượng nhờ mối quan hệ chặt chẽ với chính phủ (dù không phải Samsung được lòng tất cả quan chức).

Các ngân hàng chịu áp lực bơm tín dụng giá rẻ vào các chaebol, nhóm này được khuyến khích khai phá những lĩnh vực mới, từ lĩnh vực quy mô lớn như đóng tàu hay công nghiệp nặng. Người Hàn Quốc muốn tiết kiệm chứ không phải tiêu dùng. Hàn Quốc phát triển thành cường quốc xuất khẩu.

Tại Trung Quốc, chính phủ đề ra kế hoạch dài hạn, bơm tiền vào những ngành mà họ coi như chiến lược và làm việc chặt chẽ với nhóm tập đoàn lớn như Huawei và Haier. Một số nhà hoạch định chính sách Trung Quốc muốn tin rằng sự can thiệp của nhà nước mang đến con đường để đứng đầu thế giới. Samsung phù hợp với mong muốn của họ.

Không có ngôi sao nào sáng mãi

Có 3 điều cần lưu ý về mong muốn của người Trung Quốc. Thứ nhất, sự thịnh vượng của Hàn Quốc chịu ít tác động từ hoạt động kinh tế chỉ huy hơn so với suy nghĩ của người Trung Quốc. Hàn Quốc nay hoàn toàn dân chủ và mọi chuyện thuận lợi hơn trong bối cảnh mới.

Thứ hai, hệ thống chaebol không có lợi cho Hàn Quốc nhiều như người ta tưởng từ mô hình của Samsung. Nhiều công ty tài chính nhà nước bơm tiền cho các chaebol để sản xuất ra các siêu công ty như Samsung hay Hyundai. 

Thế nhưng nguồn tín dụng quá ồ ạt và dễ dãi cũng gây ra nhiều hậu quả tồi tệ. Trong thời kỳ khủng hoảng tài chính năm 1997 – 1998, hơn một nửa trong số các chaebol vỡ nợ bởi họ đã mở rộng quá bừa bãi. Daewoo chẳng còn là “Vũ trụ rộng lớn” nữa.

Người ủng hộ mô hình các chaebol khẳng định khủng hoảng đã khuyến khích họ đổi mới, các tập đoàn lớn bớt vay tiền và mở rộng quá mức. Họ không vay tiền ồ ạt như trước kia. Hiện Samsung có cả đống tiền để chi cho các kế hoạch mở rộng của mình. Bất chấp nhiều thập kỷ cải tổ chính trị, mối quan hệ giữa các tập đoàn và chính phủ vẫn quá “thân mật”. Tổng thống Hàn Quốc Lee Myung-bak (cựu chủ tịch của Hyundai) đã miễn tội cho rất nhiều ông chủ của các tập đoàn.

Đối với Samsung, cả châu Á cũng như thế giới phải ngưỡng mộ và nghiên cứu về sự thành công của Samsung. Thế nhưng chẳng phải Samsung làm gì cũng giỏi, hiện bạn có thấy ai lái ô tô Samsung chưa? Thành công của Samsung không dễ học theo.

Samsung cần cù và táo bạo bởi gia đình của người sáng lập muốn nó như vậy. Mọi chuyện tại Samsung sẽ vẫn theo hướng đó miễn con cháu của người sáng lập đủ thông minh và sáng suốt. Tuy nhiên nếu cháu chắt của người sáng lập không thành công được như các bậc tiền bối, cổ đông của công ty cũng sẽ khó lòng mà sa thải người đó. Chế độ ở Samsung khác hoàn toàn so với GE, Sony hay Nokia.

Câu chuyện của Samsung luôn mới, một tập đoàn gia đình với văn hóa mạnh và luôn biết nhìn vào dài hạn và biết tận dụng một chính phủ luôn muốn chiều lòng các tập đoàn. Dù vậy, đừng nghĩ bất kỳ ai sẽ có thể mãi mãi ở trên đỉnh vinh quang.

Theo TTVN